Wie droomt er niet van? Elke amateurschrijver wenst dat zijn of haar manuscript bij een bekende uitgeverij wordt uitgegeven. Het overkwam Juultje van den Nieuwenhof. Ze deed mee aan de Crimezone/Pimento thrillerschrijfwedstrijd en won! Haar manuscript werd uitgegeven bij Dutch Media – uitgeverij Moon. young-adults.nl mocht haar interviewen.
Je boek Delete gaat vooral over de gevaren van internet. Social media is leuk en het is gemakkelijk om alles wat je op het net gooit net wat rooskleuriger te maken. Heb je zelf ooit via social media iets bedreigends meegemaakt?
Niet direct, ik zie alleen dagelijks de gevaren om me heen, omdat ik fulltime met jongeren werk. Als ik soms zie hoe sommigen met social media omgaan of wat ze erop zetten, schrik ik enorm. Ze hebben soms geen flauw benul hoe ze zichzelf presenteren. Ik heb een keer meegemaakt dat iemand (ik weet tot op vandaag niet wie) een foto van mijn Hyves af had geplukt, gewoon een onschuldige vakantiefoto op een terrasje, en die op een speciale fotosite had geplaatst met naam, de school waar ik werk en een nogal ‘gewaagde’ seksuele tekst erbij, om het even netjes uit te drukken. Dat is allemaal met een sisser afgelopen en ik was daar niet zo van ontdaan, maar het besef dat je zo makkelijk slachtoffer kan zijn van wat dan ook groeide en vond ik indrukwekkend. Als iemand kwaad wil, krijgt hij of zij via de social media ook makkelijker munitie. Sowieso zijn de young adults van nu van een generatie die veel meer technische kennis heeft op dat gebied.
Julia, lerares Nederlands van de beruchte klas 4b, is hip en jong en wil graag één zijn met haar klas. Ze is een open boek, sluit (Faceboo-)vriendschappen met leerlingen en iedereen kan bij haar terecht. Wat voor een lerares ben jij? En vooral hoe zou jij Mauro aangepakt hebben? Zou jij Mauro ‘verraden’ hebben?
Ik ben een hele betrokken docente, als ik dat over mezelf mag zeggen. Ik hou me graag bezig met wat jongeren allemaal denken en doen. Ik ben ook vertrouwenspersoon en daardoor hoor je veel persoonlijke verhalen en thuissituaties. Dat kan natuurlijk erg schrijnend zijn. Ik vind vertrouwen heel belangrijk en elke situatie is uniek, maar ik wil en zal altijd in het belang van de leerling handelen. Dat leidt soms tot onsympathieke beslissingen, waarbij de leerling zich verraden zal voelen terwijl je alleen in zijn of haar belang handelt. Je kunt niet alle informatie voor je houden als dat de leerling of anderen kan schaden. Wat ik wel ALTIJD doe is de leerling vertellen wat mijn handelen zal zijn. En dat is wat Julia in het boek natuurlijk niet doet. Ze handelt in het belang van de leerlingen, maar ze praat daar niet over met Mauro, dat zou ik in het echt heel kwalijk vinden. Ik heb in mijn lerarenopleiding een hele wijze tip gehad, die ik altijd ben blijven onthouden: respectvol en eerlijk met leerlingen omgaan en je krijgt het van het merendeel ook terug. Dat is ook mijn ervaring.
Op een gegeven moment gebeurt er iets verschrikkelijks in het boek (de auto scène). Had je dat van te voren bedacht of gebeurde het ‘onder je vingers’ en schrok je er zelf ook van?
Goede vraag! Nou moet ik oppassen dat ik niets verraad. Het plot was van oorsprong anders in mijn gedachten, maar dat kreeg ik niet voor elkaar met de ontwikkeling van de hoofdpersonen. Gaandeweg en tijdens een avondje brainstormen met iemand ontstond dit plan. Ik zag het helemaal voor me en dit was veel beter! Zoals Peter in het boek zelf beschrijft: hun juf komt in een web terecht waar ze niet meer uitkomt. Fysiek wordt haar niks aangedaan, maar dit is eigenlijk nog vele malen erger!
Zijn je personages gebaseerd op jezelf, of op een (of meer) van je leerlingen?
Nee, ik weet wel hoe moeilijk het kan zijn als je het goed wil doen voor de leerlingen en goed wil doen naar alle partijen eigenlijk, maar Julia is een fictief persoon, een verpersoonlijking van hoe je als volwassene het slachtoffer kan worden van wraakacties en de technische kennis van jongeren. Vooral als je zelf niet verantwoordelijk met je privégegevens omgaat of te vrij. Er zitten natuurlijk wel wat kleine dingetjes in die van mezelf afkomen, bijvoorbeeld het rode Peugeotje waar Julia in rijdt, dat is ook mijn eerste autootje geweest, maar dat zijn slechts details. Ik heb de vijf hoofdpersonages niet gebaseerd op mijn leerlingen. Als ik iets belangrijk vind, is het om duidelijk te maken dat ik vertrouwen belangrijk vind en dat wat leerlingen mij vertellen niet wordt ‘gebruikt’ in een boek. Dat geldt uiteraard ook voor collega’s. Maar natuurlijk weet je wel hoe ze denken en wat ze doen en wat ze ervaren, je ziet dagelijks tientallen voorbeelden. Dus daar kun je echt wel wat mee.
Heb je één personage dat favoriet is en zo ja, waarom?
Moeilijke vraag. Ik heb vorig jaar op een workshop gehoord dat je zelfs van je daders moet houden, dat is gelukt! In het begin heb ik erg veel met Mauro en Ezra gehad. Uiteindelijk zijn Mauro en Peter mijn favorieten geworden. Omdat zij het duidelijkst laten zien wat manipulatie inhoudt en groepsdruk en erbij willen horen. Ik vind ze eigenlijk allemaal hun eigen kracht hebben, maar dat lijkt me logisch aangezien ik ze zelf gecreëerd heb J
Heb je veel darlings moeten killen?
Dat valt uiteindelijk nog erg mee! Ik kreeg vorig jaar al een wijze tip: blijf to the point. En ik ben zelf al geen lezer die houdt van veel omslachtige beschrijvingen en omschrijvingen, dus als schrijver al helemaal niet! Ik ben erg bezig met de psyche van de mens en de dialoog. Misschien komt het ook omdat ik al jaren veel bezig ben met theaterstukken schrijven voor jonge mensen. Dan draait het ook erg om wat er gebeurt en wat er gezegd wordt en niet zozeer alles daaromheen. Ik heb tijdens het hele proces Kill your darlings in gedachten gehad, dan blijf je best goed bij dat waar het om gaat. Maar ik kan me voorstellen dat er schrijvers zijn die daar wel verschrikkelijk veel moeite mee hebben. Sommige stukken lijken te mooi en de moeite waard om te killen. Ik heb uiteindelijk maar een goede 3000/3500 woorden weg moeten gooien. Puur omdat een hoofdstuk er niet goed in paste.
Hoe heb je research gedaan? Heb je gebruik gemaakt van internet? Personen/leerlingen gesproken? Boeken gelezen?
Een andere schrijver zei dat laatst op een mooie manier tegen me. Ik was tegen hem mijn lichte twijfel aan het uitspreken dat ik maar weinig research had gedaan voor Delete, maar hij zei: “jij zit dagelijks middenin de bron van je research.” Ja, dat was inderdaad heel logisch. Ik heb wel onderzoek gedaan naar de plaats van de excursie van de klas en naar het gebruik van een keylogger en het gebruik van cocaïne en drank door elkaar, maar ik heb vooral veel gepraat en gebrainstormd over zaken en navraag gedaan bij veel mensen. Heerlijk om daarover te denken en te praten! Ik werk zelf veel met jongeren en veel mensen om me heen ook. Ook heb ik bewust mensen buiten het onderwijs hun mening laten geven.
Heb je het boek speciaal geschreven voor young adults? Zelf vind ik het een verhaal dat door iedereen gelezen kan worden!
Ja, het is voor Young adults, de vijf hoofdpersonen zijn ook 16-/17-jarigen, maar ik realiseerde me al snel dat volwassenen dit mogelijk ook interessant zouden kunnen vinden. Het is ook voor volwassenen herkenbaar en wellicht ook een eyeopener. Een van mijn proeflezers kwam daarmee en daar kon ik me inderdaad wel in vinden. Ik hoopte het in ieder geval. En nu het boek uit is hoor ik het van meerdere kanten. Dat vind ik met Young Adults sowieso nogal snel: De Hongerspelen en Stuk bijvoorbeeld zijn ook prima en interessant voor vowassenen!
Hoe was het om de eerste, complete versie van Delete uiteindelijk naar de uitgever te sturen?
Met enorm veel tijdsdruk en RSI-klachten drukte ik op Send J Hoe dat was? Een verademing, een gevoel van tevredenheid, maar ook onzekerheid; heb ik iets geschreven dat goed genoeg is en boeit? Meteen na het Send-moment schoten me allemaal foutjes en dingetjes te binnen, maar ik was wel erg tevreden over het totaal.
Aan welke boeken beleef je zelf plezier? Lees je voor je plezier of is het ook functioneel?
Ik beleef verschrikkelijk veel plezier aan Stephen King en aan jeugdboeken. Jeugdboeken lezen zou uit functioneel oogpunt kunnen zijn, maar het is altijd al een passie van me geweest. Ik lees dan ook graag Mel Wallis de Vries, Joost Heijink, Klaas Bond, maar ook Judith Visser die voor beide doelgroepen interessant is. Ik hou van spannende boeken, maar dat is vast geen verrassing. Titels van boeken die mij erg aanspreken of hebben gesproken: de Beproeving, Mobiel, Carrie, Vlucht naar de top, Stuk, Veroordeel me, Sleepers, De Hongerspelen en met stip op 1 De marathon!
Heb je al plannen voor een nieuw boek? Word je volgende boek ook een young adult?
Ja en ja. Ik ben erachter gekomen met Delete dat ik schrijven voor Young Adults superleuk vind. Ik snap ook van mezelf niet dat ik dat niet eerder heb gedaan. Ik was bezig met een thriller voor volwassenen, waar ik erg veel goede ideeën voor had en veel heb geschreven, maar niet tot het juiste plot kwam. Voor jongeren schrijven gaat bijna vanzelf en vind ik erg leuk. Die doelgroep is erg interessant, omdat ze op de weg naar volwassenheid zich al heel groot voelen, maar nog niet de consequenties van daden kunnen overzien. Ik weet dat deze doelgroep kleiner is en moeilijker te motiveren voor boeken, maar pubers aan het lezen krijgen met iets wat ze daadwerkelijk spannend en herkenbaar vinden, is mijn primaire doel.
Plannen voor een nieuw boek zijn er al zeker. Ik zit nu nog met mijn hoofd in de Delete-wolken, maar eind maart ga ik van start met een nieuwe Young Adult. Ook die wil ik weer in een hoog tempo schrijven. Ik was een paar maanden geleden ergens vanuit mijn werk en toen dacht ik: ja, hier gaat mijn nieuwe boek zich afspelen. Een deel van het gebouw gaf me meteen bakken met inspiratie, het ademde een en al sinistere sfeer. Alsof je iemand in je nek voelt ademen.
Op young-adults.nl geven we schrijftips aan schrijvers van Young Adults. Heb je een tip voor onze aspirant schrijvers?
De beste tips die ik kan geven en zelf ook heb gekregen zijn: Blijf bij jezelf. En: maak het verschil. De eerste heeft er mee te maken dat het goed is om bij je debuut te schrijven over dingen die je kent. Je hoeft het niet zelf mee te hebben gemaakt, maar je moet dingen wel kennen of herkennen. Anders maak je het jezelf erg moeilijk of ga je fouten maken. Ik vind het gruwelijk zonde als dingen niet kloppen in een verhaal die eigenlijk simpel te onderzoeken zijn. De laatste doelt erop dat je je eigenheid niet kwijt moet raken, je hebt een uniek talent waar je in uit kan blinken.
En realiseer je dat het geen eenvoudige weg is. Ik heb, en daar prijs ik me verschrikkelijk gelukkig mee, een schrijfwedstrijd gewonnen waar een auteurscontract aan verbonden was, maar een boek uitgeven is denk ik iets waar je een hele lange adem voor nodig hebt. En je moet erop vertrouwen dat er professionals zijn die echt het beste weten of iets potentie heeft en of je talent hebt. Het is zo moeilijk dat over jezelf te bepalen of te erkennen.
En blijf dromen en voor je passies gaan!
Heb je een favoriete spreuk/quote die je met ons wilt delen?
Ik heb er meerdere zelfs:
Fear can hold you prisoner, hope can set you free – The Shawshank Redemption – Stephen King
When you trade all your dreams for compromise, it is never what you had in mind – Milow
