Recensie Leegland – Marjan Brouwers

“Maar wat dan? Vluchten naar Leegland waar de aarde beefde en het water vrij spel had? Volgens de Republiek kon niemand in Leegland overleven.”

Marjan Brouwers maakt haar solodebuut met Leegland: een dystopische toekomstroman waarin ze de lezer aan het denken zet over de toekomst van de Nederlandse samenleving. Momenteel gaat het niet zo goed met Nederland. We zijn in gevecht met een pandemie die onze economie schaadt. Ondertussen laten complottheorieën en fake news het wantrouwen onder de bevolking groeien. En niet te vergeten: de zeespiegel stijgt als gevolg van de onvermijdelijke klimaatverandering. Welk naargeestig lot ligt er voor ons kikkerlandje in het verschiet als deze problemen zullen doorzetten?

In haar roman Leegland biedt Marjan Brouwers een antwoord op deze vraag. In de toekomst is Nederland niet langer een vrij en democratisch koninkrijk. Overstromingen, terroristische aanvallen, een verpletterende klimaatoorlog en een nieuw, dodelijk virus hebben het land voorgoed veranderd in een dictatuur. In de Republiek Nieuw-Nederland zwaait president Berger de scepter. Hij en de elite houden zich schuil in ommuurde enclaves. Daarbuiten is het ieder voor zich. Niemand is veilig. Niet voor de Geheime Dienst, niet voor de rebellen uit het Amsterdamse Archipel en zeker niet voor Fort Zwolle waar het uitschot van de Republiek belandt. De enige plek waar hoop op een beter leven gloort, is in het Noorden, in het beruchte Leegland.

In dit verhaal volg je Senna, een soldate die is gebrandmerkt als deserteur, en Julius, de zoon van de meedogenloze arts Walter Rademaker. Met het leger op hun hielen proberen Senna en Julius samen Leegland te bereiken. Zal het ze lukken om te ontsnappen?

Maak kennis met de Republiek

Als er iets is wat ervoor gezorgd heeft dat ik dit boek snel heb uitgelezen, is het de staat Nieuw-Nederland zelf. Het is fascinerend om uit te vinden hoe het Nederlandse landschap en de levenswijze van de Nederlandse burgers door de klimaatoorlog en de overstromingen precies zijn veranderd. In Leegland hebben de dorpen en steden in de voormalige zuidelijke provincies en aan de IJssel de overstromingen niet overleefd. Plaatsen als Gouda en Kampen staan bekend als (half)verdronken steden. Geen kip die daar nog wil of überhaupt kan vertoeven, aangezien piraten hier continu op de loer liggen én de meerderheid van de bevolking geen tijd of geld heeft om deze plaatsen te bezoeken. De plantages hebben namelijk dwangarbeiders en dienstplichtigen nodig die het vergiftigde land opnieuw kunnen bebouwen, terwijl de Vrouwentoren in Fort Zwolle verlegen zit om ‘broedmachines’ die baby’s kunnen baren voor de onvruchtbare vrouwen in de Republiek. Ondertussen zit de elite zich lekker hoog en droog in hun flatgebouwen te verkneukelen.

Tempo, een tweesnijdend zwaard

Een waarschuwing voordat je begint aan dit boek: het tempo is hoog. Enorm hoog. De gebeurtenissen volgen elkaar vliegensvlug op. Het ene moment zit je nog rustig met Senna en Julius in de trein, het andere moment vlucht je met het tweetal door dorre woestijnachtige heuvels. Dit vlugge tempo vormt een tweesnijdend zwaard voor Leegland. Aan de ene kant zorgt het ervoor dat het boek druipt van actie. Je zult nooit maar dan ook nooit een saai hoofdstuk tegenkomen. Aan de andere kant zorgt het soms voor de nodige chaos. Wie vecht nou precies tegen wie en wie streeft welk belangen na met welk doel? Er komen zoveel personages voorbij in dit boek – waarvan sommige bovendien van belangen wisselen – dat een goede concentratie een vereiste is als je het verhaal wil blijven snappen. En dat is op zich niet erg. Die personages doen het hem juist. Senna, Julius, Eva, Walter, Cecilia, David, Mattie, Karst, Yetta, Constant, Martens, Berger, Kwist, Kosse: stuk voor stuk interessante personages waarvan sommigen wat mij betreft zelfs wat meer aandacht hadden kunnen krijgen. Maar wat niet is kan nog komen. De cliffhanger waarmee het laatste hoofdstuk eindigt, wekt het vermoeden dat Leegland niet eindigt met 270 pagina’s, maar dat er nog een vervolg aankomt waarin de personages nog meer worden uitgediept.  

Al met al is dit boek een aanrader voor fans van het dystopische genre en voor iedereen die houdt van een goeie doordenker en keiharde (futuristische) actie. Voor lezers van Margaret Atwood (The Handmaid’s Tale) en Stefan Brijs (De engelenmaker) zullen enkele elementen uit Leegland waarschijnlijk vertrouwd aanvoelen. Leegland? Ik zeg: drie sterren.

Overigens ben ik natuurlijk benieuwd naar jullie mening. Staat ons in de toekomst een dictatuur als Nieuw-Nederland te wachten? Wat denken jullie?