Als er een auteur is die haar lezerspubliek naar het puntje van hun stoel kan lokken als het aankomt omwille van de aankondiging van een nieuw boek in haar oeuvre dan is het wel V.E. Schwab. Schwab is bekend van onder andere de Schemering-trilogie (Boekerij 2019-2020) en de veelgeprezen standalone Het Onzichtbare Leven van Addie LaRue (Boekerij 2021). Begin maart kwam Schwabs nieuwste boek Gallant uit bij Boekerij.
Schwab staat bekend om haar vaardigheid in het creëren van gedetailleerde en fantasierijke werelden, meeslepende verhalen en intrigerende personages. Ze slaagt er elk verhaal weer in de lijn te vervagen tussen wat goed en slecht is en uit te bouwen dat het morele kompas van een individu maar zo goed is als het individu zelf is. Gallant is hier niet anders in. Deze recensie bevat mogelijks spoilers van V.E. Schwabs nieuwste werk, Gallant.
Verhaal
Gallant volgt het verhaal van Olivia Prior, een veertienjarig-meisje dat woont in een tehuis voor jonge (wees)meisjes genaamd Merilance. Merilance, echter, is geen plaats van vreugde. Het is een oud en grauw tehuis waar de zusters de regels bepalen en proberen de inwonende meisjes in toom te houden. De andere meisjes en Olivia komen niet overeen. Ze vinden Olivia maar eigenaardig en pesten haar steeds met het feit dat ze stom is. Dit heeft ervoor gezorgd dat Olivia een harde persoonlijkheid heeft ontwikkeld en van zichzelf heeft leren afbijten tegen haar mede-inwonenden van Merilance. Naast het feit dat Olivia stom is, wordt ze ook eigenaardig gevonden door het rode dagboek met een gegraveerde G op de kaft dat ze altijd bij zich draagt en waarvan de inhoud mysterieuze schrijfsels bevat.
Olivia is allesbehalve gelukkig op Merilance; ze wordt vaak gezien als onhandelbaar en ze telt haar dagen af tot het afzienwekkende moment waarop ze wordt opgehaald uit het weeshuis om ergens tewerkgesteld te worden als dienstmeid of iets dergelijks. Maar Olivia hoopt voor meer in haar leven, meer begrip, meer aandacht en vooral meer antwoorden. Het dagboek dat ze constant bij zich draagt behoorde ooit aan haar moeder toe. Dit dagboek voedt de vraag die Olivia constant bezighoudt en waar het boek zijn opzet in vindt: is Olivia’s moeder nog steeds in leven?
Het dagboek dat Olivia’s moeder bijhield en dat in Olivia’s bezit is gekomen na haar aankomst bij Merilance toen ze nog maar een kind was, omschrijft fragmenten uit het leven van Olivia’s moeder. De fragmenten ontsporen steeds meer en meer naarmate het dagboek vordert totdat de schrijfsels bijna ijlend overkomen. Er worden zinnen doorstreept, opnieuw begonnen, herhaald en aangepast. Een stream-of-consciousness schrijven presenteert zich en roept alleen maar vragen op bij Olivia. Ze wil koste wat het kost weten wat er is gebeurd met haar moeder en wat ervoor heeft gezorgd dat haar schrijven zo ontspoorde. De zin die door Olivia heen gonst keer op keer, is de laatste zin van het dagboek: ‘[…] en zolang je wegblijft bij Gallant, ben je veilig.’ Wat of wie is ‘Gallant’? En waarom is haar moeder zo angstig dat Olivia er koste wat kost uit de buurt moet blijven?
Maar wat als Olivia op een dag een brief ontvangt die om haar thuiskomst vraagt op de plek waar haar moeder zo nadrukkelijk op hamerde dat ze er weg moet blijven? Wat als een auto Olivia weghaalt bij Merilance, en haar meeneemt naar de plek waar ze zo nodig van weg moet blijven? Ondanks deze waarschuwing kan Olivia zichzelf niet afhouden van het vooruitzicht dat er nog familie van haar in leven is ergens op de wereld, en dat die mogelijk antwoorden hebben op vragen die haar haar hele leven al tekenen. Olivia stapt in de auto en het mysterie dat Gallant is begint zich te ontrafelen zodra de lezer de voorgaande geschiedenis van Olivia’s leven in zich heeft opgenomen.
Plot
De opzet die Schwab geeft voor het verhaal van Olivia Prior die met vragen kampt die niemand kan beantwoorden – en de enige antwoorden die ze heeft is ook de bron van vragen waar ze mee kampt – is een van intrigerende aard. Elk hoofdstuk is voorafgegaan door een korte proloog vanuit het perspectief van een zekere ‘meester’; een mysterieus figuur die dood uitspreekt over zelfs het kleinste levende wezen – hiermee start het boek wanneer hij illustratief een kleine muis tot stof omtovert.
Al bij al is Gallant één van Schwabs mindere werken in haar oeuvre, de korte inhoud op de achterflap van het boek duidt op een zeker mysterie omtrent het titulaire gegeven van het boek. Met name het oude landhuis waarvoor Olivia wordt gewaarschuwd weg te blijven – ‘Gallant.’ Zodra het boek begint waant de lezer zich in het mysterie rondom Gallant en alles waar deze plek voor staat. Olivia komt te weten dat haar moeder hier heel haar leven van probeerde te ontsnappen; ze voelde zich er als een vogel in een kooi. Ze wilde wég.
Zodra Olivia aankomt bij Gallant wordt het mysterie steeds meer aangedikt. In het begin is Olivia’s vermoeiende zoektocht naar antwoorden omgeven door een zekere intrige en mysterie. Dit blijft doorheen het boek vrij lang aanhouden waardoor het uiteindelijk meer een sleur wordt dan een mysterieuze speurtocht door de vele gangen van het grote landhuis en de mooie gronden die het statige gebouw omgeven. Elk hoofdstuk lijkt te proberen de lezer meer informatie te geven over waarom Gallant nu net zo een gevaarlijke plek is, om deze dan niet te geven. Tijdens het lezen van Gallant wordt er telkens naar meer gesnakt: meer antwoorden, meer duiding, meer informatie, meer details – en deze worden op hun manier wel aangeboden maar nooit de informatie en antwoorden die de lezer nodig heeft om bepaalde aspecten van het boek te begrijpen. Hierdoor miste er ook een algemene rode draad van het verhaal, omdat er zoveel tezamen aan de hand is terwijl er ook niets van belang lijkt te gebeuren.
Personages en representatie
Ondanks het zwakkere plot van Schwabs nieuwste werk, zijn haar personages wederom intrigerende individuen met karakter en zorgt Schwab ook voor representatie. Zo is het hoofdpersonage een meisje dat stom is. Olivia is heel talig in haar manier van denken en doen en ze tracht keer op keer om gebarentaal te gebruiken om naar mensen toe te communiceren om aan te geven wat ze denkt of zekere vragen die in haar opkomen. Vaak worden deze pogingen genegeerd en worden er alternatieve manieren aan Olivia aangeboden om te communiceren (zoals een krijtbordje met een koord eraan dat haar wordt gegeven op Merilance, maar al gauw ergens verstopt omdat ze deze manier denigrerend vindt). Schwab toont ook de impact aan die kan volgen wanneer Olivia’s manier van communiceren genegeerd wordt, door bijvoorbeeld mensen die wegkijken en hoe dit een heel emotioneel negatieve reactie kan opbrengen bij de persoon die zelf stom is.
Echter toont Schwab ook de wereld van verschil die er gemaakt kan worden wanneer Olivia’s manier van communiceren wel gerespecteerd wordt. Namelijk, wanneer er wél naar haar wordt gekeken en mensen wel de moeite doen om te luisteren, en zelfs met haar communiceren in gebarentaal. Dit maakt een sterk pleidooi om aan te tonen dat gebarentaal een medium van communiceren is die meer gangbaar gemaakt moet worden voor mensen die doof of stom zijn om meer inclusiviteit te bieden in communicatieve omstandigheden. Schwab doet dit op een heel toegankelijke en illustratieve manier die alleen maar beaamd kan worden.
De andere personages in het boek en de afwezigheid van zekere personages in het boek is ook iets wat de lezer wel in de ban van het boek zelf houdt ondanks het plot dat schijnbaar zoek is. Want als lezer wil je wel degelijk weten wat er met de moeder en vader van Olivia gebeurd is. Zeker aangezien Schwab hun romantische escapades en uitwisselingen op zo’n manier beschrijft dat je alleen maar meer wilt weten over deze geliefden en hoe Olivia uit deze relatie is voortgekomen.
Verder is er de belangrijkste bewoner van Gallant die ook op zichzelf een representatie is van een maatschappelijk gegeven. Matthew representeert de verhaallijn van een oude familie die zekere tradities in ere kan houden en hoe zulke tradities ten koste kunnen gaan van de nakomelingen. Nakomelingen die er in de eerste plaats niet waren toen deze tradities tot stand kwamen maar wel de zorgen en problemen van hun voorouders met zich mee moeten dragen en hier zonder keuze mee om moeten gaan. Wat dan ook een spiegel vormt van onze huidige maatschappij; dit soort situaties met jongere generaties die de oudere generaties en hun problemen met zich mee moeten dragen zonder hier eigenlijk een keuze of mening in te hebben is een zeer prevalent gegeven in de hedendaagse wereld. Schwab slaagt er telkens weer in om dit soort situaties in een wereld die ver van de onze lijkt te staan, maar er toch middenin plaats vindt, aan te kaarten.
Schrijfstijl
Naast Schwabs ijzersterke vaardigheid in het creëren van personages met goed uitgewerkte karakters, is haar schrijfstijl ook één uit duizenden. Het is ook haar schrijfstijl die de lezer, ondanks het net iets zwakkere plot, door het boek heen krijgt tot het einde. Schwab schrijft zeer tactiel; alsof je jezelf in de landschappen en in de ruimtes die ze omschrijft bevindt en je de hemel boven je ziet, de lucht om je heen voelt strijken en de muffe geuren van een oud vervallen landhuis kan ruiken. Schwab neemt je met haar schrijven helemaal mee in elke wereld die ze vanuit het niets opbouwt, alles bestaat en is in elkaar gezet met een zekere nauwkeurigheid die weinig schrijvers kunnen nabootsen. Haar schrijfstijl is in dit boek ook wat het gebrek aan plot goed maakt. Hierdoor ontstaat er toch een zekere coherentie in het verhaal, omdat Schwabs manier van schrijven nu eenmaal een geloofwaardigheid voor alles wat ze neerpent, creëert.
Ervaring
De algemene atmosfeer van dit boek kan omschreven worden in enkele woorden: mysterieus, intrigerend, spannend en adembenemend. Het boek voldoet qua atmosfeer helemaal aan de esthetiek die vandaag benoemd wordt als ‘dark academia.’ Het is een verhaal over een oud landhuis met wijd omliggende tuinen en gronden dat omhuld is in mysterie. Het titulaire Gallant verwelkomt de lezer maar al te graag in zijn vertrekken om naast Olivia Prior te ontdekken welke geheimen het huis schuilhoudt. Schwab in haar schrijven en de manier hoe ze dit soort verhalen in elkaar steekt, doet denken aan een zekere reïncarnatie van oudere gotische en romantische verhalen die zich afspelen in landhuizen waar geesten ronddolen met bedoelingen die geheel onbekend zijn. Waar de protagonist op ontdekking gaat om de oude historie van het huis te ontrafelen.
Gallant was voor mij een boek dat drie-en-halve sterren wist te veroveren op Goodreads. Het leest goed weg maar rond het middelpunt van het boek ondervond ik een zekere sleur. Echter kon Schwabs sterke pen me tot over de eindstreep van het boek trekken. Ook wil ik mijn complimenten geven aan de opmaak van het boek. De lettering van de dagboekfragmenten en de zwart met witte pagina’s voor de stukken perspectief van de ‘meester’ accentueerden de duistere en schaduwrijke aspecten van het boek.
Ter conclusie, dit is niet Schwabs beste boek uit haar oeuvre maar het is zeker wel een aanrader voor mensen die graag boeken lezen waarvan de focus meer ligt op de schrijfstijl van de auteur. Alsook is dit het perfecte boek voor lezers die meer interesse hebben voor verhalen die zich in een beperkte setting afspelen en dus niet een rondreis is door een ingewikkelde wereld. Desondanks de mindere opmerkingen aan dit boek ben ik benieuwd naar wat Schwab nog meer op haar literaire agenda heeft staan.
