Een boek dat én inclusief én een heel actueel thema bevat? Dat sprak me aan toen ik het nieuwste boek van Astrid Witte tegenkwam. Eerder verschenen van haar hand ook al Goed fout, Spiegelmeisje, De groepering, De halszaak en Het feeënwoud.
Waar gaat het over?
In het boek volgen we Tom die na een ongeval in een rolstoel terecht gekomen is. Hij voelt zich eenzaam en belandt in een depressie. Zijn tijd verdrijft hij met het spelen van videospellen op zijn computer. Tijdens het spelen ontmoet hij Yuliya, een meisje uit Oekraïne, waar er juist een oorlog is uitgebroken. Hij raakt in de ban van haar, vindt terug een doel in zijn leven en wilt haar heel graag helpen uit haar benarde situatie.
Inclusie en thematiek
Eerst en vooral vond ik het heel fijn en interessant om te lezen over een personage dat in een rolstoel zit. Eigenlijk is het jammer dat we dit anno 2023 nog steeds moeten zeggen en dat er niet al meer boeken zijn met personages die in een rolstoel zitten. In hoeverre deze representatie correct is, kan ik moeilijk beoordelen. Ik vraag me ook af in hoeverre de schrijfster contact heeft gehad met mensen in een rolstoel om deze representatie zo correct mogelijk neer te schrijven. Uit de recensie van Annemarie (die iets later verscheen dan deze initiële recensie) blijkt dat er heel wat validistische elementen in het boek zitten.
Daarnaast belicht het boek ook een erg actueel thema: dat van de oorlog in Oekraïne. Op die manier weet de schrijfster ook dit thema bespreekbaar te maken. De informatie daarover blijft wel vrij summier in het boek, maar als je weet wat er gaande is kan je je de situatie wel inbeelden.
Verhaal
Het verhaal zit goed in elkaar, al is het bij momenten vrij voorspelbaar en geeft de achterflap van het boek al veel weg over het verhaal. Het boek is dan ook eerder geschikt voor de beginnende Young Adult-lezer. Het boek leest vlot weg en geeft naast een sprankeltje hoop ook een mooie boodschap: je bent nooit te klein om een verschil te maken. Wat mij betreft had het boek nog iets diepgaander mogen ingaan op de thema’s, bijvoorbeeld ook door een nawoord over wat er voorafging aan het schrijven van het boek en over de representatie.
Evolutie
Het hoofdpersonage Tom maakt overigens een evolutie mee doorheen het verhaal. Waar hij in het begin van het verhaal erg in zichzelf gekeerd is, heeft hij tegen het einde van het verhaal meer aandacht voor de wereld en de mensen om hen heen. Dat is een erg mooie evolutie om te lezen. Toch is het jammer dat hij gedurende een lange tijd zichzelf ziet als minderwaardig omdat hij in een rolstoel zit en het beeld wordt neergezet dat je niets zou kunnen als je in een rolstoel zit, wat uiteraard allesbehalve het geval is.
Conclusie
Uit mijn bunker is een actueel boek met noodzakelijke representatie. Het verhaal zit goed in elkaar en is makkelijk te volgen, wat maakt dat beginnende Young Adult-lezers dit boek zeker zullen verslinden. Daarnaast zet het boek ook aan tot gesprek en het bespreekbaar maken van de oorlog in Oekraïne. Daarbovenop geeft het een mooie boodschap: je bent nooit te klein om een verschil te maken in de wereld. Wat de rolstoel-representatie betreft betwijfel ik of de auteur voldoende onderzoek heeft gedaan om dit verhaal neer te zetten. Het leek meer alsof deze representatie eraan toegevoegd is om divers te zijn, zonder een volledig waarheidsgetrouw beeld neer te zetten van hoe het is om in een rolstoel te zitten.