Van Rosalena wordt gezegd dat ze de mooiste vrouw ter wereld is. Ze heeft rode lippen, een sneeuwwitte huid en handen als kostbare schelpen. Thybeerts gezicht is verminkt. Hij heeft een bochel. De vingers van zijn rechterhand zijn afgehakt zodat de hand op een hoef lijkt. Nog nooit heeft Rosalena een lelijker man ontmoet; en dat terwijl veel mannen om haar liefde kwamen vragen. Maar als Thysbeert Rosalena op een dag uitnodigt met hem te dineren stemt zij toe. Ze kan niet anders; ze heeft immers nog wat goed te maken.
Toen ik de nieuwe uitgave van Anne Provoosts De Roos en het Zwijn ( Querido[1997] 2023) voorbij zag komen, een mooie bosgroene cover die teweeg gebracht is door het gebruik van Jean Denis Antoine Caucanniers schilderij, Eve and the apple; in combinatie met diep roze letters in een niet al te opzichtig font, was ik meteen geïnteresseerd om de achterflap te lezen. Als er iets is waar ik een eindeloos zwak voor heb, zijn het wel hervertellingen. Dit blijkt dan ook in de algemene boekenmedia een overeengestemd iets te zijn bij veel lezers. Provoosts De Roos en het Zwijn is een klassieker uit 1997 die het sprookje van De schone en het beest in een nieuw jasje steekt.
Grappig genoeg heb ik net de eerste drie delen van Sarah J. Maas’s Een Hof van Doorns en Rozen achter de kiezen en ben helemaal gestemd op hervertellingen van sprookjes. In dit geval, de schone en het beest. Voor zij die de orignele versie(s) hebben gelezen (cf. Gianfrancesco Straparola, Madame Villeneuve, Madame Leprince de Beaumont), weten dat er honderden opties zijn voor een hervertellingsresultaat van die klassieke sprookje.
Verhaal
Provoosts De Roos en het Zwijn vulde voor mij een hartkamer van wederom een schone en het beest sprookje dat ik in de toekomst nog menig keer zal lezen. Voor de lezers die Een Hof van Doorns en Rozen graag lezen, zullen deze versie ook wel kunnen waarderen. Dit boek heeft namelijk ook feeën en elfen en hun invloed op protagonist Rosalena is ook van belang. Provoosts verhaal is een ode aan de originele vertelling van Madame Leprince de Beaumont. Het bewaakt beide de getrouwheid aan het verhaal alsook aan de esthetiek die het originele sprookje neerzet. We hebben een mooie jonge dame die de dupe is van haar twee zussen en uiteindelijk in een kasteel met een vervormde man terecht komt. Dit in combinatie met een zeer poëtische pen die voelt als een dromerig instrument wanneer je hem leest.
Ervaring
Ik vond dit verhaal heel aangenaam om te lezen. Ondanks de overwegend Vlaamse elementen (het speelt zich af in Antwerpen, wat mijn hart zeker kon bekoren) voelde het aan als een sprookje aan zou moeten voelen, tijdloos, heroïsch, vatbaar aan verandering en toch zijn eigenheid behoudend. Eerder vermelde ik dat dit boek ook de harten van de fans van Een Hof van Doorns en Rozen zou kunnen bekoren. Dit statement wil ik graag even verduidelijken dat ik het hier vooral heb over de gewiekstheid van de “faerie folklore” en de esthetiek die een grijpende hervertelling van de schone en het beest kan verwezenlijken. Dus neen, dit verhaal heeft geen “high lords” en “smut”, maar dat is in het geval van dit verhaal niet nodig naar mijn mening.
Bedenkingen
Provoosts verhaal is ook zeer getrouw aan de sfeer die oude sprookjes ook hebben. Naast het feeërieke, zijn ook de gruwelijke elementen ook zeker aanwezig in dit verhaal. Zo wordt het hoofdpersonage tot meermaals toe door haar zwagers seksueel aangeraakt en het boek doet het niet af voor wat het is: seksueel grensoverschrijdend gedrag. In oudere sprookjes zijn dit soort gruwelijkheden standaard, maar ik had toch mijn bedenkingen bij het lezen van deze scenes. Dit wil ik even aangeven voor gevoelige lezers die het boek graag willen lezen maar hier niet zo goed mee om kunnen.
Laatste Woord
Het algemene beeld van mijn leeservaring van dit boek was zeer aangenaam. Ik kon goed wegzakken in de wereld die Provoost tot leven heeft gebracht en zou dit boek ook zeker aanraden aan zij die een zwak hebben voor sprookjes en eventuele hervertellingen ervan. Ondanks dat dit een hervertelling is, voelt Provoosts verhaal aan als een geheel origineel sprookje op zich, met de speelse en eigenaardige alsook soms gruwelijke wendingen waarvoor sprookjes gekend zijn.