Op 16 juni 2023, trok ik naar Amsterdam om niemand minder dan bestsellerauteur Victor Dixen te ontmoeten. Dit resulteerde in een zeer interessant gesprek over vampiers, schrijven, alternatieve geschiedenis, tarot, Artificial Intelligence en een diepere kijk op zijn gehele oeuvre, inclusief de afzonderlijke werken daarin. Hieronder kun je het interview lezen.
Het eerste deel van de Vampyria-serie, Hof van Schaduw, werd in 2020 in Frankrijk uitgebracht en heeft onlangs verschillende vertalingen gekregen. Op 15 juni 2023 verscheen het boek in het Nederlands, waarvoor gefeliciteerd. Kun je in je eigen woorden beschrijven wat de Vampyria-serie en met name het eerste deel, Hof van Schaduw, inhouden?
Dankjewel. Nou, laten we eerst beginnen met het genre: het is alternatieve geschiedenis. Dit houdt in dat de geschiedenis afwijkt van de werkelijke geschiedenis. Voor mijn verhaal is de afwijkende gebeurtenis het jaar 1715. Dat is het jaar van is de dood van Lodewijk XIV, die bekendstond als de Zonnekoning. Hij had de langste heerschappij in de geschiedenis, zeker in Franse geschiedenis. Sterker nog, het was de langste heerschappij ooit, 72 jaar lang.
Lodwijk XIV voerde oorlog tegen onder andere Nederland en was zeer totalitair in zijn tijd. Hij was de eerste koning die beweerde dat zijn recht om te regeren direct van God kwam; hij had absolute macht. Hij had de wil om voor altijd op de troon te blijven zitten. Dus ik dacht dat zijn dokters, zijn alchemisten misschien het geheim van onsterfelijkheid konden ontrafelen en hem zo de eerste onsterfelijke in de geschiedenis konden maken, in de vampier geschiedenis.
In plaats van dat Lodwijk XIV stierf in 1715 – en dit is het punt waar de alternatieve geschiedenis begint – wordt Louis XIV, de Zonnekoning, de eerste vampier, de Schaduwkoning. Alle andere heersers in Europa willen ook onsterfelijk zijn, daarom zweren ze trouw aan hem om ook getransformeerd te worden tot vampiers. Op deze manier wordt heel Europa geregeerd door vampiers, en bij uitbreiding ook de rest van de wereld. Dus het verhaal van Vampyria speelt zich vandaag de dag af, in de 21ste eeuw, maar de wereld is nog steeds in dezelfde staat als in de 17de eeuw. Ik dacht dat als de wereld vampiers als heersers heeft – en per definitie zijn vampiers wezens die vastzitten in de tijd, zij evolueren niet meer, zou de wereld zelf ook niet meer evolueren. Er zou geen sociale vooruitgang meer zijn, noch technologische vooruitgang; alles zou hetzelfde blijven. Dat is dus de wereld van Vampyria, alsook de context waarin de wereld wordt opgebouwd.
Wat waren de moeilijkste aspecten in het schrijven van Hof van Schaduw?
Jeanne. Want, veel schrijvers, wanneer ze schrijven, zeggen dat ze veel op voorhand hebben gepland, de structuur en dergelijke meer, maar wanneer ze beginnen te schrijven komen de personages tot leven. Ze maken hun eigen beslissingen. Soms is het niet in lijn met wat we hebben gepland en dan moeten we ze de vrijheid geven om te bestaan. Dit is ook een goed teken, want het betekent dat het boek zelf tot leven aan het komen is. Ik heb dit ervaren in al mijn verhalen, mijn personages worden iets anders dan ikzelf en ontwikkelen hun eigen bestaan. Maar, uit alle personages die ik heb gecreëerd, is Jeanne degene die het meeste is ontsnapt. Met momenten voelde ik dat ik haar niet in bedwang kon houden. Zij is de stuwkracht die het verhaal voortbeweegt, zij is echt het vitale element.
Vampiers zijn wezens die door de eeuwen blijven volharden en doorheen pop culture. Zoals je al noemde, Dracula van Bram Stoker, Carmilla van Sheridan Le Fanu etc. – op welke manieren bleef je dicht bij het al-bestaande vampiermodel, de blueprint, en op welke manieren ben je van de pop culture vampire mold afgeweken?
Om te beginnen, het is heel erg waar dat vampiers nooit sterven. Lacht. Ze komen altijd terug omdat ze een symbool zijn, een allegorie die zo sterk is dat hij de test des tijds doorstaat. Elke nieuwe eeuw geven auteurs hun eigen interpretatie aan de vampier. In het begin spraken we over bit-lits, waarin de vampier gereduceerd is tot zijn romantische potentieel. Dit kan iets zijn om van te genieten. Zo heb ik Twilight (Stephenie Meyer) gelezen en heb ik ervan genoten. Maar de vampiers uit Twilight zijn veel van hun originele karaktertrekken ontnomen. Zij kunnen naar buiten gaan in de zon en ik voel dat ze heel veel van hun historische dieptes zijn kwijtgeraakt. Ze lezen zoals hedendaagse personages. Maar wat mij persoonlijk interesseert in de vampier, zijn hun historische dieptes. Het idee dat deze wezens door de eeuwen heen voortbestaan en dat ze zich aan elke nieuwe tijdsgeest moeten aanpassen, telkens weer. Dit is een gegeven dat heel prevalent is bij Anne Rice. Ik wilde dus terug gaan naar een vampier die echt samenhangt met de geschiedenis, alsook wilde ik terug gaan naar de wortels van de gotische literatuur. Waarin de vampier het monster is, een die soms verleidelijk kan zijn maar zeker ook gevaarlijk is. Ik heb dus veel karakteristieken van de originele vampier gebruikt. Ze hebben geen reflectie in een spiegel bijvoorbeeld. Hiervoor is er later ook een uitleg van kosmologische aard in mijn serie.
Ik denk dat de innovaties die ik tot het vampier-personage breng, is dat in veel verhalen vampiers eenzame personages zijn waarop gejaagd wordt. Ze moeten zich dus verstoppen, ze bestaan aan de buitenste rand van de maatschappij. In mijn verhaal staan ze aan de top van de maatschappij, iedereen weet van hun bestaan af. In mijn wereldopbouw beeld ik me in dat de hele maatschappij georganiseerd is om de vampier-noden te voeden. Zeker met hoe de hele maatschappij draait rond het verzamelen van bloed voor de bloedbelasting dat dan naar Versailles wordt gebracht zodat de vampiers zich kunnen voeden.
Zou je dieper willen ingaan op iets wat ik heel interessant vond uit het boek, namelijk de verschillende vloeistoffen en hoe ze persoonlijkheden beïnvloeden. Alsook hoe het relevant is aan het verhaal en hoe je erop kwam om het toe te voegen.
Zeker. Ik ben heel gepassioneerd door geschiedenis. Ik probeerde dan ook om deze fantasiewereld op ware geschiedenis te bouwen. Ik heb de maatschappelijke rangorde behouden van destijds met de adels en de boeren en dergelijke. Er is hiervoor ook een diagram aan het begin van het boek dat dit uitlegt. Ik heb een extra laag toegevoegd, de vampieradel helemaal bovenaan.
De bloedbelasting daarentegen, waarin ze maandelijks één-tiende van hun bloed moeten afstaan, is gebaseerd op een belasting uit die tijd in Frankrijk. Er was een belasting die de “dime” heette, dat komt van het Latijnse “decima”, wat “één-tiende” betekent. Boeren moesten één-tiende van hun oogst afstaan aan de kerk. In een wereld waar vampiers een heerschappij hebben, heb ik dezelfde belasting behouden, maar ik heb het door vertaald naar het afstaan van één-tiende van hun bloed.
Er is nog een ander detail: in Versailles had Lodewijk XIV destijds het idee om alle adel te verzamelen op één plaats. Voorheen verbleef de adel in hun eigen kastelen, mogelijk plannen smedend tegen de kroon. Lodewijk XIV had dus het idee om hen allemaal samen te brengen om hen in de gaten te houden. En daar streden ze om het recht om op een stoel aan het hof te zitten. Lacht. Lodewijk XIV was een zeer slimme politicus, omdat hij de oude feodale adel wist te temmen.
Elk gegeven in Versailles ging over onderlinge onderscheiding: wie kon iets zien en wie kon iets niet zien? Wie kon het ontwaken van de koning zien en dergelijke. Er is een detail uit die tijd dat enkel de adel rode schoenzolen konden hebben. Ik heb dit detail behouden, maar in mijn verhaal hebben enkel vampiers rode schoenzolen. En de rode kleur, perfect.
Om terug te koppelen naar de vraag over de vier humoren zoals bloed, slijm, gal en dergelijke – dit is gelinkt met en gebaseerd op de medicijnkunsten zoals het destijds aan het hof werd uitgeoefend. Echter was dit toen nog steeds een soort magie-achtige manier van medicijnkunsten. Het was de eerste stap van vroege wetenschap, maar er was een aanwezige alchemistische component hierin verbonden. Het was dezelfde soort van medicijnkunsten zoals werd uitgeoefend in de antieke periode van Hypocrates. Het idee was dat het menselijk lichaam was opgemaakt uit de vier elementen, en er was dus een humor gelinkt aan elk van de elementen. Als je ziek was betekende dit dat er een disbalans was in de humoren, dus moest de balans hersteld worden. Dit werd soms gedaan door een bloedafname om een overdadigheid aan bloed weg te nemen. Dit heb ik dus in het boek gebruikt, alsook een link tussen de humoren en de psychologische karakteristieken van de personages uit het boek, wat ook een gegeven was destijds, dus heb ik dit behouden in mijn verhaalwereld. Bijvoorbeeld, de protagonist, Jeanne, heeft een teveel aan zwarte gal en bloed, en hierdoor is ze heel energiek maar tegelijkertijd ook heel melancholisch, dus het is een vrij explosieve mix.
In het verhaal heb je de beproevingen voor de Koningsslok, een gebeuren waarbij de Schaduwkoning wat van zijn bloed afstaat. Hoe heb je de specifieke taken voor de beproevingen gekozen? Zoals schermen, paardrijden en het praatvaardige aspect. Hoe heb je deze gekozen en heb je zelf een van deze hobby’s uitgeoefend?
Ik heb veel inspiratie gehaald uit de zaken die destijds aan het hof ook prevalent werden uitgeoefend, zoals schermen. Aangezien ze geen oorlog mochten voeren in hun provincies, deden ze het met een vocaal alternatief aan het hof. Ze hadden dan ook heel sterke persoonlijkheden. Er was destijds de traditie van pamfletten en scherpe gedichten om elkaar aan te vallen. Het was als het ware de nationale sport van Versailles. Schermen en paardrijden waren ook sporten voor de adel. Zelf heb ik ooit geschermd, ongeveer twee jaar lang met de floret als wapen. Maar ik heb veel meer paardgereden in mijn jeugd. Dus met een historisch verhaal zoals dit, kon ik niet anders dan paardrijden toevoegen. Als de lezers ooit naar Versailles gaan, bestaan de Koninklijke Stallen nog steeds tot op de dag van vandaag en functioneren ze als een school voor de rijkunst. Ze voeren nog steeds shows op voor het publiek. Er is dus sinds de 17e eeuw een traditie van paardrijden in Versailles.
Je bezocht vaak Versailles toen je jonger was. Heb je Versailles her-bezocht tijdens het schrijven van het verhaal om terug in de mindset te komen en de plaatsen rondom Versailles terug te zien?
Ik begon met schrijven tijdens COVID19 dus ik kon niet op bezoek gaan. Ik had wel mijn herinneringen. Ik kon inderdaad voor de promotie van het boek gaan net toen het heropende na COVID. Het Paleis van Versailles had me uitgenodigd om een lezing te geven in de Spiegelzaal.
Het was net na sluitingstijd. Ze hadden heel het Paleis afgesloten en ik was helemaal alleen in de Spiegelzaal, het is ook gefilmd. Het was een wonderbaarlijke ervaring want ik kon de geesten van Versailles rondom me voelen. Ik had het idee dat ik vampiers in de schaduwen kon uitwaren, en mijn stem die resoneerde door de ruimte, de echo in de prachtige Spiegelzaal. Het is een heel gekoesterde herinnering.
Betreffende spiegels komt er later in mijn verhaal en wereldopbouw ook een verklaring waarom vampiers geen reflectie hebben. Dit is sowieso deel van vampier folklore. Want voor mij, aan de kern van het vampier-zijn, is dat het een metafoor voor tijd is. De gelimiteerde tijd van het menselijke bestaan. Maar ook de gelimiteerde tijd van beschavingen die opkomen en wegsterven. Het idee dat licht een zekere snelheid reist ligt ten grondslag aan mijn idee dat een vampier geen reflectie heeft omwille van de fysica van licht, tijd en ruimtetijd. Allemaal op een heel Einstein-gerelateerde manier. Vanaf boek een spendeert de Schaduwkoning, Louis XIV, veel tijd in zijn observatieruimte, kijkend naar de sterren. We weten nog niet waarom, maar er is wel een gevoel dat er iets in de sterren te vinden is, iets in de kosmos dat hem biologeert. Er is dit idee, ook, te maken met dode sterren en dat ze heel ver weg van ons zijn en we kunnen ze zien maar ze zijn wel dood, echter geven ze nog steeds licht af, een beetje zoals een vampier.
Als je een personage zou kunnen zijn van de Vampyria-wereld, zou je er een zijn die in de landelijke regionen is opgegroeid zoals Jeanne, iemand die woont in de Koninklijke Stallen, of een vampier die de Schaduwkoning bewondert vanuit de schaduwen van Versailles?
Lacht. Wel, dat is een moeilijke vraag. Eigenlijk ben ik al een personage in Vampyria omdat ik de boeken heb geschreven. De eerste drie boeken zijn geschreven vanuit het perspectief van Jeanne, en tijdens het schrijven ben ik Jeanne geworden. Vooral omdat ik alleen het eerstepersoonsperspectief voor haar heb gebruikt, kon ik de wereld door haar ogen ontdekken. Er is iets magisch aan literatuur wanneer je schrijft, je ego verdwijnt en je bent niet meer jezelf. Er is alleen het verhaal, en zeker wanneer je het eerstepersoonsperspectief gebruikt, word je het personage. Maar ook weer niet helemaal, er is altijd een zekere afstand. Je observeert hoe het personage dingen doet, terwijl je tegelijkertijd het personage bent. Het is bijna een staat van meditatie, en deze dissociatie kan, zoals ik eerder beschreef, intens zijn. Bij Jeanne was deze dissociatie bijzonder sterk. In sommige scènes voelde ik me heel dicht bij haar, terwijl ze in andere scènes heel ver van me af stond. Het was als een elastiekje, ik moest telkens weer naar haar terugkeren. Dus ja, het was een zeer interessant schrijfproces. Maar in de eerste trilogie was ik dus Jeanne.
Je bent een auteur die heel veel gereisd heeft, je hebt in verschillende plaatsen gewoond. Merk je een verschil in ontvangst qua lezers als het aankomt op je verhalen? Zie je een verschil van land tot land?
Er is zeker een wereldwijde gemeenschap rondom boeken, vooral binnen specifieke genres. In Spanje merk ik bijvoorbeeld veel interesse in de barokke aspecten van Vampyria, omdat de barok een belangrijk onderdeel is van de Spaanse cultuur. Dit komt nog meer naar voren dan in Frankrijk en de rest van Europa.
Wat is de rol van visuele elementen in je boeken?
Als schrijver van “literatuur van de verbeelding” hecht ik veel belang aan visuele elementen. Ze spelen een essentiële rol bij het onderdompelen van de lezer in het verhaal. Daarom kies ik altijd een kunstenaar waarmee ik samenwerk voor de boekcovers. Deze visuele elementen vormen het vlees op de botten van de woorden.
Kun je iets meer vertellen over het tarotdeck dat je hebt ontwikkeld?
Het lezen van tarot is voor mij een meditatieve ervaring. Ik heb mijn eigen tarotdeck ontwikkeld, gebaseerd op de Rider Waite-tarot. De grote arcana vertegenwoordigt de vampiers en de kleine arcana de stervelingen die op hen jagen. In Vampyria ontdekt Jeanne een “verboden tarot”, omdat het voor sterfelijken verboden is om het te gebruiken in de vampierwereld. Tarot helpt me ook om mijn personages beter te leren kennen en voegt diepgang toe aan hun ontwikkeling.
Wanneer en hoe ben je begonnen met schrijven?
Ik ben altijd een verhalenliefhebber geweest, zelfs voordat ik zelf kon lezen. Ik had altijd honger naar verhalen en vroeg anderen om ze aan mij te vertellen. Het schrijven zelf en het creëren van werelden is iets waar ik van geniet. Het keerpunt kwam toen ik in mijn twintiger jaren was en worstelde met slapeloosheid. Ik besloot die slapeloze uren te gebruiken om te schrijven en zo ontstond mijn eerste verhaal, Jack Spark, over een slapeloze tiener in New York. Het was een verhaal waarin ik veel van mezelf terugvond.
Het besef dat ik schrijver wilde zijn, kwam toen ik The Lord of the Rings las. Tolkien wist een wereld te creëren die even echt aanvoelde als de echte wereld, zo niet echter. Als tiener reisde ik naar het Verenigd Koninkrijk om een woordenboek in het Elvish te kopen, omdat ze destijds niet beschikbaar waren in Frankrijk. Ik was zelfs in staat om geheime briefjes te schrijven in Elvish met een andere Tolkien-fan op school.
Tolkien’s werk heeft vele lagen en diepgang. Het is literatuur die je keer op keer kunt herlezen en nieuwe dingen kunt ontdekken. De wereldopbouw is authentiek en heeft een rijke geschiedenis en talen, waardoor het heel echt aanvoelt.
We hebben al een paar aanraders gehoord zoals Anne Rice, Bram Stoker, Sheridan Le Fanu en Tolkien, zijn er nog auteurs of verhalen die jou inspireren als auteur?
Er zijn er heel veel. Maar ik kan misschien ook Young Adult literatuur vernoemen, want alle anderen behoren meer tot de volwassenliteratuur. His Dark Materials van Philip Pullman, wat een beetje in dezelfde trend als Tolkien. Het is een verhaal in meerdere lagen, heel erg rijk en het blijft je bij. Het is het soort boek dat je zal veranderen. Het is heel aangrijpend verhaal als je het eerste keer leest. De personages, de wereldopbouw en alle parallele universums. Het biedt heel veel gedachtengoed aan. Het is het soort boek dat je opnieuw en opnieuw kan lezen. De HBO-adaptatie vond ik ook goed.
Waarvoor wil je gekend zijn als auteur?
Moeilijke vraag. Ik zou graag gekend zijn als de auteur die je meeneemt uit de realiteit en je meeneemt op een avontuur. Avonturen van verschillende aard: naar de toekomst, terug in het verleden … Wanneer mensen mijn boeken lezen zou ik willen dat ze de wereld rondom hen vergeten en het verhaal hun realiteit wordt. Ik denk dat schrijven, en dit is waar voor elk genre, een worsteling is tegen de realiteit. Op elk niveau, voor een schrijver is er altijd iets belangrijker om te doen dan schrijven. Er is de druk van het dagelijkse leven en je hebt discipline nodig. Je moet jezelf het schrijven opleggen; je moet jezelf de verbeelding boven de realiteit opleggen. Er is altijd iets dat belangrijker lijkt dan een boek openen en lezen, maar eenmaal je in het boek bent, verdwijnt de rest.
Op dit moment zijn er schrijvers stakingen gaande in de Verenigde Staten, stakingen geboeid met AI. Schrijvers zijn bezorgd over wat deze AI-revolutie kan betekenen en zeker met hoe schamper hun loon al is wat een hypothetische automatisering van AI-verhalen; er heerst een angst dat AI hun werk gaat over-/afnemen.
Ja, en die bezorgdheid is terecht. Zeker vandaag de dag met de visuele kunsten en alle applicaties die beschikbaar zijn. Sommige uitgeverijen zijn begonnen met boekcovers te laten ontwerpen door AI. Dit roept vele vragen op, morele vragen vooral. Want AI steelt materiaal van andere artiesten dat al bestond en mixt dit door elkaar totdat het een onherkenbaar geheel is, dus er bestaat ook een grote copyright vraag hieromtrent. Voor literatuur en boeken is dit al aan de gang.
In de Verenigde Staten, waar ik woon, de natuurlijke cyclus in science fiction is dat aspirant schrijvers hun kortverhalen naar magazines insturen, dit is dan ook de eerste stap naar publicatie in die omgeving alsook om erkenning en herkenning te krijgen voor je een boek kan laten uitgeven. Maar vandaag de dag worden die magazines overweldigd met AI-gegenereerde inzendingen, dus zijn ze gestopt met kortverhalen uit te geven. Er is dus een hele industrie die bedreigd wordt en hierdoor verandert.
In Cogito, een verhaal dat zich afspeelt een paar jaar in de toekomst, beeldde ik me in dat alle boeken geschreven zijn door AI. AI zou zelfs verbinden met je sociale netwerk om je exacte smaak te kennen en om zo alle personages in de verhalen te baseren op je vrienden. Het zou hetzelfde doen voor tv-series: tv-series zouden geen acteurs hebben, het zouden virtueel gemaakte personages zijn met kenmerken van je vrienden. Ik denk dat het heel gevaarlijk is. Op het eerste gezicht zou het heel aantrekkelijk zijn en het lijkt allemaal heel mooi, maar ik denk dat het de mogelijkheid om verrast te worden zou afnemen. En dat is net hetgeen wat ten grondslag ligt aan literatuur en kunst in zijn geheel.
Het gaat om je uit je comfort-zone te halen en je bloot te stellen aan dingen waar je normaal niet aan zou denken. Maar met AI en algoritmes zou dit allemaal verdwijnen. Dit zou heel spijtig zijn. Daarom denk ik dat er manieren zijn om dit te weerstaan, maar om te kunnen weerstaan moeten we eerst het probleem en zijn kern analyseren.
Misschien zullen er nieuwe kunstvormen uit voortstromen om te onderlijnen wat het menselijke brein kan verwezenlijken, wat het kan produceren – dingen die AI misschien nooit zal kunnen produceren. Maar dat valt nog te bezien.
Wat is je advies voor (aspirant) schrijvers?
Het schrijven van advies is altijd een uitdaging, omdat er zoveel verschillende benaderingen zijn. Discipline en routine zijn echter universele regels voor schrijvers. In een lang verhaal is het belangrijk om consistent te zijn en elke dag te schrijven, om verbonden te blijven met je personages en verhaal. Routine is essentieel om dit te bereiken.
Een ander belangrijk advies is om geen perfectionist te zijn in het begin. Veel mensen willen schrijven, maar ze komen nooit tot het einde van hun verhaal omdat ze streven naar perfectie vanaf de eerste zin. Het is belangrijk om te beseffen dat de eerste versie slechts een ruwe versie is die later getransformeerd, herschreven en bewerkt kan worden. Het grootste deel van het verhaal komt tot leven in de tweede versie, waar je de perfectionist kunt zijn.
Dus mijn advies is om discipline en routine te omarmen bij het schrijven en niet te streven naar perfectie in de eerste versie, maar in plaats daarvan te focussen op het voltooien van het verhaal en vervolgens te werken aan het herschrijven en bewerken ervan.
