“Tussen en leven en dood bevindt zich een bibliotheek,’ zei ze. ‘Een bibliotheek met eindeloze planken. Elk boek biedt de kans om een leven uit te proberen dat je geleefd zou kunnen hebben. Om te zien hoe het zou zijn gelopen als je andere keuzes had gemaakt … Zou je het anders hebben gedaan als je alles waarvan je spijt hebt ongedaan kunt maken?”
Matt Haigs kracht schuilt in het creëren van memorabele figuren. De Britse auteur besteedt veel detail en zorg aan zijn personages, waardoor het lijkt alsof ze zo uit het leven zijn gegrepen. Ook in zijn nieuwste roman Middernachtbibliotheek is dat het geval.
Middernachtbibliotheek draait om de 35-jarige Nora Seed die op zoek is naar een reden om te bestaan. Recentelijk heeft een reeks rampzalige gebeurtenissen een einde gemaakt aan haar vertrouwde leven in Bedford. Wat moet ze nu niemand naar haar omkijkt en haar nodig lijkt te hebben? Overmand door spijt en teleurstelling, besluit ze om uit het leven te stappen. Een beslissing die ze heroverweegt, wanneer ze de kans krijgt om te zien op welke manieren haar leven anders had kunnen verlopen. Nora komt terecht op de plek tussen leven en dood, de plek waar zielen die tijdelijk zijn verdwaald in het leven terechtkomen. Welkom in de Middernachtbibliotheek.
Een leven vol mitsen en maren
Wat maakt het leven de moeite waard? Dat is de vraag die Haig aan Nora en de lezer stelt. Een antwoord op die vraag is niet zo een-twee-drie te formuleren. Niet voor jou als lezer en zeker niet voor Nora blijkt wel uit het verhaal. Vanaf het eerste hoofdstuk wordt al duidelijk dat Nora’s leven een verzameling is van mitsen en maren. Had ze in bepaalde situaties anders gehandeld, dan zou ze misschien wel een heel ander leven hebben gehad. Van een gletsjeronderzoekster die de gletsjermechanica in Svalbard bestudeert tot een internationaal zangidool met 11,3 miljoen volgers op Instagram: het had allemaal gekund.
Al deze mogelijke levens zijn te bewonderen in de Middernachtbibliotheek. Door een boek te pakken en daarvan de eerste zin te lezen, komt Nora in een ander leven terecht. Ze kan onbeperkt boeken blijven lenen (lees: levens uitproberen) zolang de tijd in de Middernachtbibliotheek niet verstrijkt. Want als de tijd gaat lopen, moet de Middernachtbibliotheek verdwijnen en moet Nora’s bewustzijn een overstap maken. Naar het leven of naar de dood.
Hersenkraker
Hoe dat nou toch precies kan, tja. De precieze werking van de bibliotheek en haar wetten zijn niet altijd even begrijpelijk, tenzij je bekend bent met de theorie van de universele golffunctie – een interpretatie van de kwantummechanica. In dat geval kun je je vingers erbij aflikken. Voor de ongeoefende lezer legt Haig gelukkig de basics van parallelle universums uit in begrijpelijke taal. Hij doet dat trouwens op zo’n vernuftige manier dat je zelf aan het denken wordt gezet. Welke levens zouden je parallelle ikken nu kunnen leiden als je weet dat een andere beslissing een andere toekomst met zich meebrengt?
Sowieso verdient Haigs taalgebruik een pluim. Met zijn treffende woordkeuze, her en der doordrenkt met een vleugje humor, weet hij je te raken. Nora’s reis naar een beter, gezonder leven is zwaarbeladen maar wordt met zoveel warmte en humor verteld dat de achterliggende pijn en het verdriet minder schurend is. De vlotte schrijfstijl zorgt er bovendien voor dat je door de pagina’s vliegt. Voor je het doorhebt, is het boek al uit.
Minstens 4 sterren. Dat verdient Middernachtbibliotheek. Overtuigend en oprecht geschreven, bevat de roman een krachtige boodschap voor iedereen die weleens blunderend door het leven gaat en soms het idee lijkt te hebben de weg te zijn kwijtgeraakt: tijdens ons leven hebben we altijd een toekomst met allerlei mogelijkheden.